دیابت یک بیماری مزمن است که به علت ناتوانی بدن در تنظیم صحیح سطح قند خون به وجود می‌آید. این بیماری به‌طور معمول به سه نوع دیابت نوع 1، دیابت نوع 2 و دیابت بارداری تقسیم میشود. از این میان، دیابت نوع 2 رایج‌ترین نوع است که به مرور زمان و با عوامل مختلفی مانند رژیم غذایی نادرست، سبک زندگی بی‌تحرک و ژنتیک بروز می‌کند. در این مقاله، به مناسبت “روز هشدار دیابت”، نگاهی دقیق‌تر به پیش‌دیابت، علائم آن، تشخیص و روش‌های پیشگیری از دیابت نوع 2 خواهیم داشت.
دیابت چیست؟
دیابت یک اختلال متابولیک است که در آن بدن فرد قادر به تولید یا استفاده مناسب از انسولین نبوده و همین موضوع منجر به افزایش سطح قند خون میشود. در دیابت نوع 1، که به‌طور عمده در کودکان و جوانان رخ می‌دهد، بدن انسولین تولید نمی‌کند. اما در دیابت نوع 2، که رایج‌ترین نوع دیابت است، بدن به انسولین پاسخ نمی‌دهد یا میزان تولید آن کافی نیست.
دیابت نوع 2 به مرور زمان شکل می‌گیرد و می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد، از جمله بیماری‌های قلبی، آسیب به اعصاب، مشکلات کلیوی و حتی از دست دادن بینایی. از این‌رو، پیشگیری و تشخیص زودهنگام این بیماری اهمیت زیادی دارد.
چه عواملی باعث بروز دیابت نوع 2 میشود؟
دیابت نوع 2 به تدریج ایجاد میشود و ممکن است در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشد. عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهند شامل:
- ژنتیک و سابقه خانوادگی: افرادی که یکی از اعضای خانواده‌شان مبتلا به دیابت نوع 2 هستند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
- رژیم غذایی نادرست: مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده، شیرینی‌ها، و چربی‌های اشباع شده می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد.
- کم تحرکی و سبک زندگی بی‌تحرک: فعالیت بدنی کم و نشستن طولانی مدت می‌تواند منجر به افزایش قند خون و خطر ابتلا به دیابت شود.
- اضافه‌وزن یا چاقی: چاقی به ویژه چاقی شکمی یکی از عوامل مهم خطر برای ابتلا به دیابت نوع 2 است.
- سن بالای ۴۵ سال: افراد بالای ۴۵ سال بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 قرار دارند.
پیش دیابت: خطر نادیده گرفته شده
پیش‌دیابت به وضعیتی اطلاق میشود که در آن سطح قند خون فرد بالاتر از حد طبیعی است، اما هنوز به اندازه‌ای بالا نیست که دیابت تشخیص داده شود. این وضعیت معمولاً بدون علائم است و به همین دلیل بسیاری از افراد از وجود آن بی‌خبر هستند. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، حدود ۳۸% از بزرگسالان آمریکایی دچار پیش‌دیابت هستند و از این میان، ۸۰% از آن‌ها از وضعیت خود اطلاعی ندارند.
در صورتی که پیش‌دیابت به موقع شناسایی نشود، می‌تواند به دیابت نوع 2 تبدیل شود. اما خبر خوب این است که با انجام تغییرات سبک زندگی مناسب می‌توان از بروز دیابت نوع 2 پیشگیری کرد.
علائم پیش دیابت و دیابت نوع 2
در حالی که پیش‌دیابت معمولاً بدون علامت است، اما دیابت نوع 2 ممکن است علائمی مانند:
- احساس تشنگی زیاد و خشک شدن دهان
- افزایش ادرار
- کاهش وزن بی‌دلیل
- خستگی و ضعف مفرط
- تاری دید
- زخم‌هایی که دیر بهبود می‌یابند
اگر این علائم را تجربه می‌کنید، لازم است که برای انجام آزمایش‌های لازم به پزشک مراجعه کنید.
چگونه پیش دیابت را شناسایی کنیم؟
برای شناسایی پیش‌دیابت و دیابت نوع 2، انجام آزمایش‌های خون ضروری است. از جمله این آزمایش‌ها:
- آزمایش گلوکز پلاسما پس از ناشتایی: این آزمایش سطح قند خون را پس از یک شب ناشتایی اندازه‌گیری می‌کند.
- آزمایش هموگلوبین A1C: این آزمایش میانگین قند خون را در طول ۲ تا ۳ ماه گذشته اندازه‌گیری می‌کند. اگر نتیجه این آزمایش بالاتر از ۶.۵% باشد، فرد به دیابت مبتلا است.
- آزمایش تحمل گلوکز: در این آزمایش، فرد باید یک نوشیدنی قندی مصرف کرده و سپس میزان قند خون پس از گذشت زمان مشخصی اندازه‌گیری شود.
چگونه از دیابت نوع 2 پیشگیری کنیم؟
خوشبختانه، تغییرات سبک زندگی می‌توانند از ابتلا به دیابت نوع 2 پیشگیری کنند. مواردی که می‌توانند به کاهش خطر دیابت نوع 2 کمک کنند عبارتند از:
- کاهش وزن: کاهش ۵ تا ۷ درصد از وزن بدن می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را تا ۵۸ درصد کاهش دهد.
- افزایش فعالیت بدنی: انجام ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هفته می‌تواند خطر دیابت را کاهش دهد.
- رژیم غذایی سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های لاغر و کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده، شکر و چربی‌های اشباع‌شده می‌تواند به پیشگیری از دیابت کمک کند.
درمان دیابت نوع 2
در صورت تشخیص دیابت نوع 2، مدیریت بیماری شامل تغییرات در سبک زندگی، دارو درمانی و در برخی موارد، استفاده از انسولین میشود. پزشکان ممکن است به بیمار توصیه کنند:
- کنترل قند خون: نظارت دقیق بر سطح قند خون و حفظ آن در محدوده طبیعی.
- داروهای خوراکی: داروهایی مانند متفورمین می‌توانند به کاهش قند خون کمک کنند.
- انسولین: در موارد شدیدتر، بیماران ممکن است نیاز به تزریق انسولین پیدا کنند.
نتیجه گیری
دیابت یکی از بیماری‌های شایع و خطرناک است که می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود. پیش‌دیابت به عنوان مرحله هشدار اولیه دیابت نوع 2 شناخته میشود و با تشخیص و درمان به موقع، می‌توان از بروز دیابت جلوگیری کرد. تغییرات در سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و کنترل وزن می‌تواند به پیشگیری از دیابت کمک کند. در “روز هشدار دیابت”، با افزایش آگاهی و شناسایی علائم پیش‌دیابت، می‌توان گامی مؤثر در جهت مقابله با این بیماری برداشت.
نظرات کاربران