واکسن گارداسیل به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیشگیری از ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، نقش حیاتی در کنترل سرطان دهانه رحم، زگیل تناسلی و سایر بیماری‌های مرتبط با این ویروس دارد. با توجه به اهمیت بالای این واکسن، دسترسی به آن برای افراد واجد شرایط باید با کم‌ترین مانع و بیش‌ترین نظارت همراه باشد. در همین راستا، سازمان غذا و داروی ایران به‌تازگی دستورالعملی به‌روز و جدید برای توزیع و عرضه واکسن گارداسیل منتشر کرده است تا هم دسترسی بیماران به آن ساده‌تر شود و هم از قاچاق دارو جلوگیری شود.
این تغییرات، علاوه بر ایجاد نظم بیشتر در زنجیره تأمین دارویی، به بهبود نظارت بر مصرف منطقی واکسن و کاهش احتمال سوءاستفاده‌های دارویی کمک خواهد کرد. در ادامه، جزئیات کامل این دستورالعمل جدید و نحوه اجرای آن بررسی شده است.
توزیع واکسن گارداسیل فقط در داروخانه های درمانگاهی با امکان تزریق
در دستورالعمل جدید، تأکید اصلی بر توزیع واکسن در داروخانه هایی قرار گرفته که امکان تزریق دارو را در محل دارند. این اقدام با هدف کاهش جابه‌جایی فیزیکی واکسن، جلوگیری از قاچاق و اطمینان از مصرف صحیح آن طراحی شده است.
- تمرکز بر داروخانه های دارای زیرساخت درمانی: واکسن گارداسیل تنها در داروخانه هایی عرضه می‌شود که امکان تزریق در همان محل وجود دارد.
- عدم خروج واکسن از محل عرضه: واکسن بلافاصله پس از تحویل در همان مرکز تزریق می‌شود و اجازه خروج آن به بیمار داده نمی‌شود.
- پیشگیری از بازار غیرقانونی: با این سازوکار، دسترسی غیرمجاز به دارو، سوءاستفاده های اقتصادی و قاچاق به شکل مؤثری محدود می‌شود.
الزام به ثبت اطلاعات بیمار و مخدوش کردن بسته بندی دارو
برای ردیابی دقیق مصرف واکسن و جلوگیری از فروش مجدد، بسته بندی دارو بلافاصله پس از ثبت مشخصات بیمار و تأیید تیتک دارو، مخدوش خواهد شد. این موضوع بخشی از برنامه شفاف سازی زنجیره تأمین دارو در کشور است.
- ثبت الکترونیکی تیتک دارو: تیتک (شناسه یکتای دارو) ابزار ردیابی و نظارت الکترونیکی بر توزیع دارو است.
- اطمینان از مصرف شخصی: ثبت اطلاعات بیمار، استفاده مجدد از واکسن توسط افراد دیگر یا فروش غیرقانونی را تقریباً غیرممکن می‌سازد.
- افزایش اعتماد عمومی: این روش اعتماد بیماران و پزشکان به سلامت زنجیره تأمین را افزایش خواهد داد.
توصیه به مصرف واکسن های تولید داخل در کنار نمونه های خارجی
با وجود ادامه عرضه گارداسیل به عنوان نمونه خارجی معتبر واکسن HPV، سازمان غذا و دارو توصیه کرده است که بیماران، در صورت امکان، از نمونه های داخلی این واکسن نیز استفاده کنند. این توصیه در راستای حمایت از تولید داخل و بهبود پایداری دارویی کشور ارائه شده است.
- پاسخ گویی به نیاز بازار داخلی: واکسن های ایرانی، در صورت تأیید کیفیت، می توانند بخش بزرگی از تقاضای داخلی را پوشش دهند.
- کاهش وابستگی به واردات: با مصرف واکسن های ساخت داخل، نیاز کشور به منابع خارجی کاهش می یابد.
- پیشگیری از کمبود دارو: افزایش تنوع در منابع تأمین، از بروز بحران های دارویی جلوگیری می کند.
اهمیت دسترسی کنترل شده به واکسن گارداسیل
با توجه به گسترش آگاهی عمومی درباره پیشگیری از سرطان دهانه رحم، تقاضا برای واکسن گارداسیل در حال افزایش است. با این حال، عرضه بدون نظارت و کنترل نشده این واکسن می تواند منجر به سوءاستفاده، فروش آزاد در بازار سیاه یا مصرف نادرست شود. به همین دلیل، دستورالعمل اخیر نه تنها برای حفظ ایمنی دارویی، بلکه برای ایجاد عدالت در دسترسی نیز بسیار مهم تلقی می شود.
نتیجه گیری
اقدام سازمان غذا و دارو برای به روزرسانی فرآیند توزیع واکسن گارداسیل، پاسخی به نیازهای روز بازار دارویی کشور و هم‌زمان پیشگیری از تخلفات احتمالی در حوزه دارو است. از آن جایی که این واکسن نقش حیاتی در پیشگیری از بیماری های جدی مرتبط با ویروس HPV ایفا می کند، اطمینان از دسترسی ایمن، به موقع و هدفمند به آن باید در اولویت سیاست گذاران سلامت قرار گیرد.
این دستورالعمل نه تنها مانعی برای بیماران ایجاد نمی کند، بلکه با تسهیل فرآیند تزریق و افزایش شفافیت در مصرف، می تواند به بهبود سلامت عمومی و ارتقاء بهداشت پیشگیرانه کمک کند.
نظرات کاربران