در دنیای امروز که سرعت زندگی، استرس و ناپایداری‌های سبک زندگی خواب را دستخوش تغییر کرده‌اند، تحقیقات علمی بیشتری به بررسی تأثیر خواب بر سلامت قلبی و عروقی پرداخته‌اند. یکی از یافته‌های نگران‌کننده در این زمینه، رابطه‌ی مستقیم بین بی‌نظمی خواب و افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا است. در ادامه‌ی این مقاله، به بررسی جامع پژوهشی جدید و یافته‌های آن در مورد نقش خواب منظم در کنترل فشار خون می‌پردازیم.
بی نظمی در خواب چگونه فشار خون را بالا می برد؟
تحقیقات نشان می‌دهند که زمان خواب و نحوه‌ی استراحت شبانه، تأثیر مستقیم بر عملکرد سیستم قلبی-عروقی دارد. افرادی که خواب آن‌ها از نظر زمان‌بندی یا مدت‌زمان دچار نوسان و بی‌نظمی است، بیشتر در معرض افزایش فشار خون قرار می‌گیرند. این موضوع نه‌تنها در مطالعات کوتاه‌مدت، بلکه در بررسی‌های بلندمدت نیز به تأیید رسیده است.
بر پایه‌ی یک مطالعه‌ی گسترده در کشور استرالیا، که روی بیش از دو میلیون شب خواب افراد و داده‌های مرتبط با فشار خون آن‌ها انجام شد، بی‌نظمی در زمان به خواب رفتن و بیدار شدن با افزایش قابل توجه خطر فشار خون بالا همراه بود. در این پژوهش، داده‌ها از طریق دستگاه‌های سنجش خواب و فشار خون قابل حمل در محیط خانه افراد جمع‌آوری شد.
یافته‌های کلیدی مطالعه عبارت‌اند از:
- افزایش بی‌نظمی در طول خواب شبانه (به میزان میانگین ۳۸ دقیقه)، باعث افزایش ۱۱ درصدی در احتمال فشار خون بالا شد.
- ناهماهنگی در زمان شروع خواب به‌مدت متوسط ۳۱ دقیقه، احتمال ابتلا به فشار خون بالا را تا ۲۹ درصد افزایش داد.
- بی‌نظمی در کل زمان خواب، بسته به شدت آن، خطر فشار خون بالا را بین ۹ تا ۱۵ درصد بیشتر می‌کند.
تنظیم ساعت خواب؛ گامی ساده برای سلامت قلب
داشتن برنامه‌ای منظم برای خواب، تأثیر چشم‌گیری در کاهش استرس، تنظیم هورمون‌ها و عملکرد صحیح سیستم گردش خون دارد. وقتی بدن از الگوی خواب مشخص و پایدار پیروی کند، ساعت زیستی یا همان ریتم شبانه‌روزی بدن، به‌درستی عمل می‌کند و سلامت عمومی بدن حفظ می‌شود.
پروفسور دنی اکرت، پژوهشگر ارشد این مطالعه از مؤسسه تحقیقات پزشکی فلیندرز، تأکید می‌کند که یافته‌های اخیر اهمیت همگام‌سازی ریتم شبانه‌روزی بدن با ساعت خواب را برجسته می‌سازد. او می‌گوید که خواب منظم، نه‌فقط برای کاهش خستگی، بلکه برای جلوگیری از بیماری‌های جدی قلبی‌عروقی نقش کلیدی دارد.
چند نکته برای تنظیم بهتر خواب شبانه:
- هر شب در یک ساعت مشخص به رختخواب بروید و صبح‌ها در ساعت ثابتی بیدار شوید.
- از مصرف کافئین و غذاهای سنگین در ساعات پایانی شب پرهیز کنید.
- حداقل یک ساعت پیش از خواب از نمایشگرهای موبایل و لپ‌تاپ فاصله بگیرید.
- محیط خواب را آرام، تاریک و خنک نگه دارید.
شیفت های کاری شبانه؛ تهدیدی خاموش برای فشار خون
کارکنان شیفتی، به‌ویژه افرادی که به‌طور چرخشی شب‌ها کار می‌کنند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به اختلالات خواب و متعاقب آن فشار خون بالا قرار دارند. این اختلال در ریتم طبیعی بدن باعث می‌شود که ترشح هورمون‌هایی نظیر ملاتونین، که مسئول تنظیم چرخه‌ی خواب است، مختل شود.
دکتر هانا اسکات، یکی دیگر از پژوهشگران این تحقیق، اشاره می‌کند که داده‌های جدید، زنگ هشداری برای درصد بالایی از شاغلان جامعه مدرن است که در مشاغل شیفتی فعالیت می‌کنند. وی تاکید دارد که تنظیم خواب برای این افراد باید در اولویت قرار گیرد، حتی اگر نیاز باشد سبک زندگی آن‌ها مجدداً طراحی شود.
مواد شیمیایی خطرناک نیز عامل افزایش فشار خون هستند
در کنار بی‌نظمی در خواب، پژوهش‌های جدید حاکی از آن است که برخی مواد شیمیایی مصنوعی نیز در افزایش خطر ابتلا به فشار خون نقش دارند. گروهی از محققان آمریکایی در پژوهشی دیگر دریافتند که زنان میانسال با سطح بالای مواد پر و پلی فلوروآلکیل (PFAS) در خون خود، بیش از سایرین در معرض خطر افزایش فشار خون قرار دارند.
این مواد شیمیایی که در محصولات خانگی مقاوم در برابر آب و لکه مانند ظروف نچسب و لباس‌های ضدآب یافت می‌شوند، به “مواد شیمیایی همیشگی” شهرت دارند؛ چرا که در بدن و محیط زیست تجزیه نمی‌شوند و اثرات بلندمدتی بر سلامت انسان دارند.
پیامدهای احتمالی PFAS بر بدن:
- افزایش خطر ابتلا به فشار خون مزمن
- آسیب به عملکرد کبد
- اختلال در تعادل هورمونی
- تأثیر بر باروری و رشد جنین در دوران بارداری
نتیجه گیری
این یافته‌های علمی تازه، اهمیت سبک زندگی منظم، به‌ویژه در زمینه خواب شبانه و قرارگیری در معرض مواد شیمیایی صنعتی را به‌روشنی نشان می‌دهند. داشتن یک برنامه خواب منسجم، علاوه بر ایجاد حس آرامش و نشاط روزانه، می‌تواند نقش کلیدی در پیشگیری از بیماری‌های خطرناکی مانند فشار خون بالا داشته باشد.
همچنین، آگاهی از عوامل محیطی مؤثر بر سلامت، مانند مواد شیمیایی مخرب، گام مهمی در کاهش خطرات پنهان است. اگر شما هم به سلامت خود اهمیت می‌دهید، وقت آن رسیده که سبک خواب و محیط زندگی‌تان را با نگاهی دقیق‌تر بررسی کنید.
نظرات کاربران