در روزهایی که شایعات و اطلاعات نادرست در فضای مجازی به سرعت پخش می‌شوند، سازمان غذا و دارو نسبت به مصرف خودسرانه ید هشدار جدی داده است. بسیاری از مردم به اشتباه تصور می‌کنند که مصرف ید می‌تواند از آن‌ها در برابر خطرات رادیواکتیو یا بیماری‌های خاص محافظت کند، اما واقعیت علمی چیز دیگری است. در این مقاله به بررسی دقیق هشدارهای علمی و پزشکی در رابطه با مصرف ید بدون تجویز پزشک خواهیم پرداخت.
مصرف خودسرانه ید، تهدیدی برای سلامت عمومی
در شرایط خاص اجتماعی یا سیاسی، برخی شایعات می‌توانند مردم را به سمت مصرف خودسرانه داروها سوق دهند. یکی از داروهایی که در سال‌های اخیر مورد سوءمصرف قرار گرفته، ید و به ویژه قرص ید پتاسیم است.
با استناد به بیانیه رسمی سازمان غذا و دارو، استفاده از ید بدون تجویز پزشک نه تنها مفید نیست، بلکه ممکن است سلامت فرد را به شدت به خطر بیندازد. این سازمان تأکید کرده است که داروهایی مانند ید پتاسیم فقط در موارد خاص و با دوز مشخص باید مصرف شوند و تجویز آن باید توسط متخصص صورت گیرد.
عوارض خطرناک مصرف ید بدون نظارت پزشکی
ید در بدن نقش مهمی در عملکرد غده تیروئید دارد، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند به شدت برای بدن مضر باشد. افرادی که بدون مشورت با پزشک اقدام به مصرف مکمل‌های ید می‌کنند، در معرض عوارضی قرار می‌گیرند که ممکن است جبران‌ناپذیر باشد.
مهم‌ترین عوارض مصرف خودسرانه ید عبارت‌اند از:
- بروز مسمومیت با علائمی مانند تهوع، استفراغ و سرگیجه
- اختلالات عملکرد تیروئید مانند پرکاری یا کم‌کاری ناگهانی
- افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی به دلیل نوسانات هورمونی
- تحریک شدید دستگاه گوارش و دردهای شکمی
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
برخی از گروه‌های جمعیتی نسبت به مصرف خودسرانه ید حساس‌تر هستند و نباید تحت هیچ شرایطی بدون توصیه پزشک از این مکمل استفاده کنند. به ویژه در دوران بارداری، خطرات ناشی از مصرف بی‌رویه ید می‌تواند سلامت جنین را نیز تهدید کند.
گروه‌هایی که نباید بدون مشورت پزشک ید مصرف کنند شامل موارد زیر هستند:
- زنان باردار و شیرده
- کودکان در سنین رشد
- سالمندانی که داروی تیروئید مصرف می‌کنند
- افراد دارای سابقه بیماری تیروئید (هاشیموتو، گواتر، پرکاری یا کم‌کاری تیروئید)
مصرف ناآگاهانه ید در این گروه‌ها می‌تواند باعث تغییرات شدید در سطح هورمون‌های تیروئیدی شود و عواقب جدی در پی داشته باشد.
ید تنها در شرایط اضطراری خاص قابل استفاده است
سازمان غذا و دارو به‌صراحت اعلام کرده است که داروهای حاوی ید مانند ید پتاسیم فقط در شرایط اضطراری خاص و با دوز دقیق برای گروه‌های مشخص قابل استفاده هستند. این داروها برای حفاظت از غده تیروئید در برابر ید رادیواکتیو طراحی شده‌اند و مصرف آن در شرایط عادی نه‌تنها سودی ندارد، بلکه آسیب‌زننده است.
مکمل‌های ید که برای جبران کمبود ید در رژیم غذایی طراحی شده‌اند، دوز بسیار کمتری دارند و نمی‌توانند نقش محافظتی در شرایط اضطراری ایفا کنند. بنابراین، مصرف آن‌ها به منظور پیشگیری از آسیب‌های پرتوی یا دیگر بیماری‌ها کاری کاملاً اشتباه است.
ذخیره دارو به قصد پیشگیری، تصمیمی غیر منطقی
در مواقعی که مردم نگران آینده هستند، برخی اقدام به ذخیره دارو می‌کنند. اما انبار کردن مکمل‌ها یا داروهای ید نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه موجب کمبود آن در بازار برای افرادی می‌شود که واقعاً به آن نیاز دارند.
از سوی دیگر، مصرف این داروها به صورت پیشگیرانه، بدون وجود تهدید مشخص و بدون تنظیم دوز مناسب، می‌تواند بدن را وارد بحران هورمونی کند. این اتفاق نه‌تنها برای فرد آسیب‌زننده است، بلکه برای نظام سلامت نیز فشار مضاعفی ایجاد می‌کند.
نتیجه گیری
مصرف خودسرانه داروها، از جمله مکمل‌ها و داروهای ید، بدون نظارت پزشک اقدامی خطرناک و غیرعلمی است. در شرایطی که اطلاعات نادرست به سرعت منتشر می‌شوند، بهترین اقدام رجوع به منابع رسمی و مشورت با متخصصان سلامت است.
سازمان غذا و دارو تأکید کرده است که تنها در صورت بروز شرایط اضطراری واقعی، پروتکل‌های درمانی مناسب توسط نهادهای مسئول اعلام خواهد شد. پس از هرگونه اقدام خودسرانه پرهیز کنید و در مسیر حفظ سلامت خود، فقط به منابع علمی و معتبر اعتماد داشته باشید.
نظرات کاربران