بسیاری از افراد تصور می‌کنند خروج از خانه، کاری ساده و حتی بدیهی است؛ اما برای کسانی که با اختلال نقص توجه و تمرکز (ADD) زندگی می‌کنند، همین کار روزمره می‌تواند به یک نبرد ذهنی طاقت‌فرسا تبدیل شود. تصمیم‌گیری‌های ساده مانند انتخاب لباس، جمع کردن وسایل یا برنامه‌ریزی برای رسیدن به موقع به مقصد، برای این افراد انرژی زیادی مصرف می‌کند.
این چالش‌ها در ظاهر ممکن است بی‌نظمی یا بی‌مسئولیتی تلقی شوند، اما در واقع ریشه‌ای عصبی و روانی دارند. شناخت این مسئله توسط اطرافیان و جامعه می‌تواند نقش مهمی در کاهش اضطراب این افراد و ارتقاء کیفیت زندگی آن‌ها داشته باشد.
اختلال نقص توجه و تمرکز؛ فراتر از بی دقتی یا تنبلی
اختلال نقص توجه و تمرکز (ADD) یا در بسیاری موارد همان اختلال کم‌توجهی همراه با بیش‌فعالی (ADHD)، یکی از رایج‌ترین اختلالات عصبی-روانشناختی است که در کودکی آغاز می‌شود و در بسیاری از موارد تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند.
برای این افراد، کارهایی که برای دیگران پیش‌پا‌افتاده محسوب می‌شود، به چالش‌هایی فرساینده تبدیل می‌گردد:
- فراموش کردن کلید، کیف یا وسایل ضروری پیش از خروج از خانه امری رایج است.
- تغییر ناگهانی در برنامه روزانه می‌تواند باعث سردرگمی شدید شود.
- استرس ناشی از انتخاب لباس مناسب یا پیش‌بینی موقعیت‌های اجتماعی ذهن را کاملاً درگیر می‌کند.
- گم کردن مسیر یا سردرگمی در انتخاب وسیله نقلیه می‌تواند منجر به انصراف از بیرون رفتن شود.
این رفتارها اغلب به اشتباه به عنوان تنبلی یا بی‌توجهی قضاوت می‌شوند، در حالی که نتیجه‌ی مستقیم درگیری مغزی با فرآیندهای اجرایی، حافظه کاری و تمرکز است.
حرف های یک متخصص: چرا بیرون رفتن برای این افراد سخت است؟
دکتر علی نیکجو، روان‌پزشک و متخصص اختلالات توجه و تمرکز، درباره‌ی مشکلات پنهان این افراد در زندگی روزمره توضیح می‌دهد. او می‌گوید:
«افرادی که اختلال نقص توجه دارند، هر روز با مسأله‌ی آماده شدن برای بیرون رفتن مواجه‌اند. برنامه‌ریزی، جمع کردن وسایل، هماهنگی با مقصد و وسیله‌ی حمل‌ونقل، همگی فشار روانی زیادی به آن‌ها وارد می‌کند.»
این فشار روانی به مرور زمان می‌تواند باعث بروز نشانه‌هایی مانند خستگی ذهنی، اضطراب اجتماعی، اختلال در عملکرد شغلی یا تحصیلی شود. همچنین این افراد به‌خاطر تأخیر در رسیدن به قرارها یا فراموشی وسایل، ممکن است از سوی اطرافیان سرزنش شوند.
چگونه می توان به این افراد کمک کرد؟
درک شرایط افراد مبتلا به ADD اولین گام در همراهی با آن‌هاست. ایجاد محیطی امن و قابل پیش‌بینی، نه تنها به کاهش اضطراب آن‌ها کمک می‌کند، بلکه احتمال بروز اشتباهات رایج را نیز کاهش می‌دهد.
برای حمایت مؤثر از این افراد، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
- از برچسب‌هایی مانند «شلخته» یا «تنبل» پرهیز کنید. این کلمات می‌توانند عزت نفس فرد را خدشه‌دار کرده و انگیزه‌ی او را از بین ببرند.
- با آن‌ها در جمع‌آوری وسایل کمک کنید، ولی اجازه دهید خودشان انتخاب کنند. بهتر است وسایل ضروری را به صورت پک مشخص تهیه کرده و در محل ثابتی قرار دهید.
- وسایل شخصی آن‌ها را جابجا نکنید. چون ممکن است فرد در حفظ نظم ذهنی خود دچار سردرگمی شود و این کار برای او بسیار آزاردهنده باشد.
- از قبل زمان خروج از خانه را اعلام و مراحل آماده‌سازی را با آرامش پیگیری کنید. دادن هشدارهای زمانی در قالب یادآوری نرم، می‌تواند مفید باشد.
- در موقعیت‌های استرس‌زا مانند مهمانی یا قرار کاری، همراهی آرامش‌بخش باشید. همراه بودن با یک فرد آگاه، به آن‌ها حس امنیت می‌دهد.
نتیجه گیری
اختلال نقص توجه و تمرکز چیزی فراتر از یک مشکل رفتاری ساده است. این اختلال ریشه‌ای نورولوژیک دارد و زندگی روزمره افراد را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیرون رفتن از خانه، که برای بسیاری آسان و حتی نشاط‌آور است، برای این افراد می‌تواند به چالشی جدی تبدیل شود که انرژی روانی فراوانی می‌طلبد.
با آگاهی، همدلی و ایجاد راهکارهای ساده ولی مؤثر، می‌توان به افراد مبتلا کمک کرد تا با چالش‌های روزانه بهتر کنار بیایند و زندگی روان‌تری را تجربه کنند. به یاد داشته باشیم، درک و حمایت ما می‌تواند تفاوت بزرگی در سلامت روان دیگران ایجاد کند.
نظرات کاربران