واکسن‌ های نانوذره‌ ای؛ امید جدید در مقابله با تهدیدهای جهانی بیماری‌ ها

پیشرفت‌های علمی در عرصه پزشکی همیشه برای مقابله با بحران‌های بهداشتی و بیماری‌های نوظهور مهم و حیاتی بوده است. در شرایطی که خطر همه‌گیری‌های جهانی همچنان دنیا را تهدید می‌کند، محققان موفق به طراحی و معرفی فناوری نوین واکسن‌های نانوذره‌ای شده‌اند که می‌تواند تحولی عظیم در فرآیند تولید واکسن‌ها ایجاد کند. یکی از این نوآوری‌ها، فناوری SNAP™ (ذره‌سازی آنتی‌ژن با نانولیپوزوم‌های خودبه‌خودی) است که در تولید واکسن‌های سریع‌تر، ساده‌تر و مؤثرتر برای مقابله با بیماری‌های ناشناخته، نظیر «بیماری ایکس»، نقشی حیاتی دارد. این فناوری با توانایی سریع‌تر واکنش نشان دادن در مواقع بحرانی می‌تواند به مقابله مؤثرتر با تهدیدات جهانی در آینده کمک کند.

فناوری SNAP؛ یک نوآوری در تولید واکسن‌ های نانوذره‌ ای

در دنیای امروز، تهدید بیماری‌های همه‌گیر هنوز به قوت خود باقی است و بسیاری از کشورها برای مقابله با چنین بحران‌هایی آماده نیستند. در این راستا، گروهی از محققان، با پشتیبانی مالی ائتلاف جهانی CEPI، توانسته‌اند فناوری SNAP™ را معرفی کنند که امکان تولید واکسن‌های نانوذره‌ای را به طور چشمگیری سریع‌تر و کارآمدتر فراهم می‌آورد. این فناوری می‌تواند فرآیند ساخت واکسن را در مواقع اضطراری به یک روش سریع و دقیق تبدیل کند.

فناوری SNAP به‌ویژه در مواقع بحران و تهدیدهای جهانی اهمیت پیدا می‌کند. در این روش، بخش‌های غیرفعال و ایمن از پروتئین‌های ویروس، به کمک برچسب خاصی به نام His-tag، به نانولیپوزوم‌هایی حاوی کبالت متصل می‌شوند. این نانوذرات علاوه بر حمل آنتی‌ژن، می‌توانند به تقویت واکنش ایمنی بدن نیز کمک کنند. در مقایسه با روش‌های سنتی تصفیه و آماده‌سازی آنتی‌ژن، فناوری SNAP توانایی تولید واکسن‌هایی با کیفیت بالا و ایمنی قابل قبول در مدت زمانی بسیار کوتاه، حدود ۳۰ دقیقه، را دارد.

سرعت در تولید واکسن‌ ها؛ حیاتی برای بحران‌ های جهانی

کنت کِستر، مدیر بخش واکسن CEPI، در این‌باره می‌گوید: «در بحران‌های جهانی، هر روز و حتی هر ساعت حیاتی است. فناوری SNAP می‌تواند زمان واکنش ما را به‌شدت کاهش دهد و کمک بزرگی برای تحقق هدف ۱۰۰ روزه CEPI برای تولید واکسن‌های مورد نیاز باشد». این سخنان به وضوح اهمیت زمان در مقابله با بحران‌های بهداشتی جهانی را نشان می‌دهد. واکسن‌هایی که به کمک این فناوری تولید می‌شوند می‌توانند در کمترین زمان ممکن در دسترس قرار گیرند و روند مقابله با بیماری‌های همه‌گیر تسریع شود.

ویژگی‌ های قابل انعطاف و تعویض سریع آنتی‌ ژن‌ ها

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد فناوری SNAP، ساختار Plug-and-Play آن است. این ویژگی به تولیدکنندگان واکسن این امکان را می‌دهد که به‌راحتی آنتی‌ژن‌های مختلف را برای بیماری‌های گوناگون جایگزین کنند. در نتیجه، این ویژگی باعث می‌شود که واکسن‌های نانوذره‌ای تبدیل به گزینه‌ای ایده‌آل برای مقابله با بیماری‌های نوظهور مانند بیماری X، ویروس آنفلوانزای پرندگان H5N1 و بیماری‌های کمتر شناخته‌شده‌ای مانند SFTS (SftS Fever and Thrombocytopenia Syndrome) شوند. این توانایی باعث می‌شود که فناوری SNAP بتواند در برابر تهدیدات جدید و پیش‌بینی‌نشده واکنش مناسبی نشان دهد.

واکسن EuCorVac-19 و دیگر دستاوردهای کلیدی

پروژه‌های پیشین که با استفاده از فناوری SNAP انجام شده‌اند، نتایج چشمگیری داشته‌اند. یکی از این پروژه‌ها، طراحی واکسن EuCorVac-19 است که با استفاده از این فناوری برای مقابله با ویروس کووید-۱۹ ساخته شد. این واکسن در مرحله سوم کارآزمایی بالینی نتایج موفقیت‌آمیزی از خود نشان داد و ثابت کرد که این فناوری می‌تواند در مقابله با بیماری‌های همه‌گیر مؤثر واقع شود. همچنین، داده‌های پیش‌بالینی برای مقابله با ویروس آنفلوانزای H5N1 نیز نتایج مثبتی را ارائه داده‌اند، که بر توانمندی این فناوری در مقابله با بیماری‌های ویروسی تأکید می‌کند.

آینده‌ ای روشن با همکاری‌ های جهانی

در حال حاضر، پروژه‌ای جدید توسط CEPI در حال اجرا است که بر بررسی کارایی واکسن SNAP علیه بیماری SFTS متمرکز است. این پروژه با همکاری دانشگاه بوفالو، دانشگاه SUNY Upstate و مؤسسه ملی بیماری‌های عفونی ژاپن در حال توسعه است. در صورتی که این پروژه موفقیت‌آمیز باشد، فناوری SNAP می‌تواند به یک پلتفرم جهانی برای واکنش سریع به تهدیدات بیماری‌های نوظهور تبدیل شود. این دستاورد می‌تواند به‌طور جدی توانمندی بشر در مقابله با تهدیدات بهداشتی جهانی را افزایش دهد.

سیاست دسترسی آزاد به اطلاعات

از دیگر ویژگی‌های مهم در این پروژه‌ها، سیاست دسترسی آزاد به داده‌ها و نتایج است. ائتلاف جهانی CEPI متعهد به این است که تمامی داده‌ها و نتایج حاصل از این تحقیق‌ها به‌طور آزاد و عمومی منتشر شوند تا جامعه جهانی بتواند به این اطلاعات دسترسی داشته باشد و در راستای پیشرفت علم و مقابله با بیماری‌ها از آن بهره‌برداری کند.

نوآوری در دست پژوهشگران جهانی

فناوری SNAP توسط جاناتان لاول، استاد دانشگاه SUNY بوفالو و بنیان‌گذار شرکت «پاپ بایو» طراحی شده و تحت لیسانس بنیاد تحقیقات دانشگاه ایالتی نیویورک توسعه یافته است. این نوآوری در حال حاضر از سوی ائتلاف CEPI، که از سال ۲۰۱۷ با هدف مقابله با تهدیدات همه‌گیر جهانی شکل گرفته است، مورد حمایت قرار دارد. تاکنون، این ائتلاف از توسعه بیش از ۵۰ واکسن و فناوری زیستی پشتیبانی کرده و تلاش می‌کند که با آمادگی سریع و مؤثر در برابر بیماری‌های همه‌گیر آینده، جهان را برای مقابله با تهدیدات بهداشتی آماده کند.

نتیجه‌ گیری

با توجه به پیشرفت‌های شگرفی که فناوری SNAP در تولید واکسن‌های نانوذره‌ای ایجاد کرده است، می‌توان به آینده‌ای امیدوارکننده در مقابله با تهدیدات بیماری‌های جهانی نگاه کرد. این فناوری با سرعت بالا در تولید واکسن‌ها و قابلیت انعطاف‌پذیری در مواجهه با بیماری‌های مختلف، ممکن است به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای بشر در مواجهه با همه‌گیری‌های آینده تبدیل شود. حمایت‌های جهانی و تعهد به دسترسی عادلانه به اطلاعات، باعث می‌شود که این فناوری بتواند به‌طور مؤثری در سطح جهانی مورد استفاده قرار گیرد و جهان را برای مقابله با بحران‌های بهداشتی آینده آماده کند.