مطالعهای که به تازگی توسط موسسه تحقیقاتی بیمارستان دل مار و دانشگاه ییل انجام شده است، به بررسی منشأ برخی از بیماریهای عصبی-روانی و نورودژنراتیو میپردازد. این مطالعه، که در مجله Nature Communications منتشر شده، نشان میدهد که ریشه بسیاری از این بیماریها، از جمله اوتیسم، افسردگی، پارکینسون و آلزایمر، در مراحل ابتدایی تشکیل مغز جنین نهفته است. این یافتهها میتوانند به تغییرات اساسی در روشهای درمانی و پیشگیری از این بیماریها منجر شوند.
مراحل اولیه رشد مغز و تأثیر ژن ها
محققان این پروژه، به رهبری دکتر گابریل سانتپره از موسسه تحقیقاتی بیمارستان دل مار و دکتر نیکولا میکالی از دانشگاه ییل، در تلاش بودند تا منشأ بیماریهای روانی و نورودژنراتیو را از مراحل اولیه رشد مغز شناسایی کنند. آنها با استفاده از فهرستی شامل نزدیک به ۳۰۰۰ ژن مرتبط با این بیماریها، تاثیر تغییرات ژنتیکی را در سلولهای پیشساز مغزی که مسئول رشد نورونها و ساختارهای پشتیبان آنها هستند، شبیهسازی کردند.
این یافتهها نشان میدهند که بسیاری از ژنهای مرتبط با بیماریهای مغزی، در مراحل اولیه رشد مغز جنین، یعنی زمانی که سلولهای بنیادی مغز در حال شکلگیری هستند، فعالیت دارند. این تغییرات ژنتیکی در همان دوران میتوانند تأثیرات منفی بر رشد مغز گذاشته و در نهایت باعث بروز بیماریهایی چون اوتیسم، افسردگی و اختلالات نورودژنراتیو شوند.
چالش ها و روش های تحقیقاتی
مطالعه در مراحل ابتدایی رشد مغز، با توجه به دشواریهای خاص خود، نیازمند جمعآوری دادههای پیچیده از مدلهای مختلف از جمله مغز انسان و موش و همچنین مدلهای سلولی آزمایشگاهی بود. محققان با ترکیب این دادهها، توانستند به درک عمیقتری از فرآیندهای زیستی که موجب ایجاد اختلالات مغزی میشوند، دست یابند.
دکتر نیکولا میکالی اشاره میکند که در بیشتر مطالعات، ژنهای بیماریهای روانی در بزرگسالان بررسی میشوند، اما این تحقیق نشان میدهد که تغییرات در این ژنها در مراحل اولیه رشد مغز جنین تأثیرات طولانیمدت و جدی بر سلامت روان در آینده خواهند گذاشت.
شبیه سازی شبکه های سلولی و تأثیر ژن ها بر رشد مغز
در ادامه این تحقیق، محققان شبکههای تنظیمی خاص برای هر نوع سلول دخیل در رشد مغز را شبیهسازی کردند. این شبیهسازیها به آنها کمک کرد تا بفهمند چگونه فعال یا غیرفعال شدن ژنهای مختلف میتواند سلولهای پیشساز را تحت تاثیر قرار دهد و در نهایت منجر به بیماریهای مختلف مغزی شود.
نتایج این تحقیقات به وضوح نشان میدهد که تغییرات در ژنهایی که در مراحل اولیه رشد مغز در سلولهای بنیادی مغزی فعالیت دارند، میتواند به پیدایش بیماریهایی چون میکروسفالی، هیدروسفالی، اوتیسم، افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی و حتی بیماریهای نورودژنراتیو همچون آلزایمر و پارکینسون منجر شود.
شناخت زمان و مکان تاثیرگذاری ژن ها
در این مطالعه، به طور خاص بر روی شناسایی زمانها و مکانهایی که در آنها تغییرات در عملکرد ژنها بیشترین تاثیر را در ایجاد بیماریها دارند، تمرکز شد. محققان این کار را با هدف مشخص کردن “پنجرههای زمانی” برای درمانهای هدفمند و پیشگیری از بروز اختلالات مغزی انجام دادند. این نتایج میتواند مسیرهای جدیدی برای درمانهای شخصیسازیشده و ژندرمانی فراهم آورد.
فرصت های جدید برای درمان های هدفمند و ژن درمانی
دکتر گابریل سانتپره اظهار میکند که این یافتهها میتوانند به درک عمیقتری از نحوه تاثیر تغییرات ژنتیکی بر بیماریهای مغزی کمک کنند. با درک بهتر از این مکانیسمها، میتوان درمانهای هدفمندتری برای بیماریهایی مانند اوتیسم، افسردگی، پارکینسون و آلزایمر ارائه داد. علاوه بر این، این اطلاعات میتوانند به توسعه روشهای جدید ژندرمانی و درمانهای شخصیسازیشده منجر شوند.
نتیجه گیری
این تحقیق، که ریشههای بسیاری از بیماریهای عصبی-روانی و نورودژنراتیو را در مراحل ابتدایی تشکیل مغز جنین شناسایی کرده است، درک ما از فرآیندهای زیستی مرتبط با این بیماریها را بهطور چشمگیری تغییر میدهد. با بهرهگیری از این دانش، میتوان روشهای درمانی نوین و هدفمندتری برای مقابله با اختلالات مغزی و بهبود سلامت روانی افراد در آینده طراحی کرد.
https://shorturl.fm/rMeGq
https://shorturl.fm/NUggB
https://shorturl.fm/HP0ig
https://shorturl.fm/vh9MC
https://shorturl.fm/kpUIV
https://shorturl.fm/VYj4A
https://shorturl.fm/o9cja
https://shorturl.fm/8BQnJ
https://shorturl.fm/cNWe8