مصرف مواد مخدر روانگردان در میان نوجوانان کشور طی سال‌های اخیر رشد نگران‌کننده‌ای داشته است. این روند صعودی، زنگ خطر مهمی برای خانواده‌ها، مسئولان آموزشی و بهداشتی و جامعه‌شناسان به شمار می‌رود. یکی از مواد روانگردان بسیار خطرناک که اخیرا به شدت رواج یافته، ماده‌ای به نام «کمیکال» است؛ ماده‌ای که اگرچه در ظاهر بی‌ضرر به نظر می‌رسد، اما می‌تواند صدمات جدی به مغز، روان و سلامت عمومی وارد کند.
در ویدیوهای منتشرشده در فضای مجازی، مواردی از مصرف این ماده دیده می‌شود که فرد مصرف‌کننده تا چندین دقیقه بی‌حرکت، در وضعیت بدنی غیرطبیعی باقی می‌ماند؛ حالتی که کاربران شبکه‌های اجتماعی آن را «اثر خلسه‌ای» ناشی از مصرف کمیکال معرفی کرده‌اند.
کمیکال چیست و چرا تا این حد خطرناک است؟
کمیکال که با نام «ماریجوانای صنعتی» هم شناخته می‌شود، یک ماده روانگردان شیمیایی است که برخلاف ماریجوانای طبیعی، در آزمایشگاه‌های غیرقانونی و بدون کنترل تولید می‌شود. این ماده ترکیبی از گیاهان خشک‌شده و ترکیبات مصنوعی شیمیایی است که روی آن‌ها اسپری می‌شود. ترکیبات دقیق این ماده اغلب ناشناخته‌اند و همین موضوع، خطر آن را چندین برابر می‌کند.
- افزایش شدید ضربان قلب و فشار خون
- تهوع، سرگیجه، استفراغ و کمای کوتاه‌مدت
- اختلالات تنفسی و خطر ایست قلبی یا مغزی
- تغییرات در DNA که ممکن است باعث ناباروری شود
- زوال عقل، توهم و هذیان‌های مزمن
- آسیب‌های جدی به کبد، کلیه، ریه و مغز
- وابستگی شدید روانی و جسمی حتی با یک‌بار مصرف
علائم رایج بعد از مصرف کمیکال
اثرات این ماده بسته به مقدار مصرف، روش ورود به بدن (استنشاق، بلع، دودکردن) و شرایط فردی متفاوت است. مصرف‌کنندگان معمولاً علائمی بروز می‌دهند که از نظر ظاهری شبیه حملات روان‌پریشی یا حالت‌های اوردوز هستند.
- افزایش تعریق، نوسان دمای بدن
- بی‌قراری شدید، پرخاشگری و خنده‌های بی‌دلیل
- توهم‌های دیداری و شنیداری
- احساس معلق بودن و حس پرواز
- افتادن ناگهانی به کماهای چند دقیقه‌ای
- صحبت‌های نامنسجم و ناهماهنگی حرکات بدن
کمیکال چگونه در میان نوجوانان رواج پیدا کرده است؟
دسترسی آسان، قیمت پایین، تبلیغات اشتباه در شبکه‌های اجتماعی و باور غلط مبنی بر بی‌خطر بودن، از اصلی‌ترین دلایل گرایش نوجوانان به مصرف این ماده هستند. بسیاری از این نوجوانان، آگاهانه یا ناآگاهانه تصور می‌کنند که مصرف گاه‌به‌گاه این مواد ضرری ندارد.
- میانگین سنی شروع مصرف در نوجوانان ایرانی به ۱۵ سال رسیده است.
- کمیکال از حدود سال ۱۳۸۸ وارد کشور شد و طی سال‌های اخیر رشد چشم‌گیری در مصرف داشته است.
- این ماده معمولاً به شکل سیگار، اسپری یا مخلوط در نوشیدنی مصرف می‌شود.
چرا نوجوانان به خطرات این ماده بی توجه هستند؟
نوجوانان اغلب به اثرات بلندمدت اعتیاد بی‌توجه‌اند. آن‌ها با مشاهده مصرف مواد در اطرافیان یا شنیدن داستان‌هایی مبنی بر بی‌خطر بودن این مواد، به راحتی فریب خورده و وارد چرخه مصرف می‌شوند. علاوه بر این، انتشار اطلاعات نادرست در فضای مجازی به شکل قابل‌توجهی بر باورهای اشتباه آن‌ها دامن می‌زند.
به گفته دکتر سعید صفاتیان، کارشناس حوزه اعتیاد:
“وقتی نوجوان می‌بیند که پدر یا همسایه‌اش سال‌هاست مواد مصرف می‌کنند و ظاهراً سالم هستند، احساس امنیت کاذب می‌کند. همچنین، ارائه اطلاعات غلط مانند بی‌خطر بودن حشیش یا نداشتن اعتیاد در مواد روانگردان، اثر مخربی بر ذهن نوجوان دارد.”
پیامدهای روانی و اجتماعی مصرف کمیکال
علاوه بر آسیب‌های جسمی، کمیکال عوارض روانی و اجتماعی بسیار شدید و گاه غیرقابل برگشتی ایجاد می‌کند. این ماده می‌تواند حتی با یک‌بار مصرف، مسیر زندگی فرد را تغییر دهد. بسیاری از مصرف‌کنندگان با مشکلاتی نظیر انزوا، از دست دادن تحصیلات، بیکاری و فروپاشی روابط روبرو می‌شوند.
- ابتلا به اسکیزوفرنی، افسردگی، اضطراب مزمن و توهم مزمن
- از دست رفتن روابط خانوادگی و اجتماعی
- عدم تمرکز، کاهش قدرت تصمیم‌گیری و بی‌هدفی
- گرایش به خودکشی در اثر افسردگی شدید
ترک کمیکال؛ کاری دشوار اما ممکن
وابستگی شدید روانی و جسمی به کمیکال، ترک آن را به یک چالش بزرگ تبدیل می‌کند. بسیاری از نوجوانان بدون آگاهی یا با روش‌های خودسرانه تلاش به ترک می‌کنند که نه تنها بی‌فایده است بلکه می‌تواند وضعیتشان را بدتر کند.
- ترک کمیکال نیاز به سم‌زدایی تحت نظر متخصص، روان‌درمانی و حمایت خانواده دارد.
- مدت زمان بهبودی بسته به شدت مصرف معمولاً بین ۶ تا ۱۰ هفته است.
- بازگشت مجدد در صورت ترک ناقص بسیار رایج است.
آمار هشداردهنده اعتیاد در ایران
بر اساس آمار رسمی، بیش از ۴.۵ میلیون ایرانی به شکل مستمر یا غیرمستمر مواد مخدر مصرف می‌کنند. حدود ۱۰ درصد این آمار را زنان تشکیل می‌دهند. هر سال هزاران نفر جان خود را به خاطر مصرف مواد از دست می‌دهند و این روند همچنان ادامه دارد.
- میانگین جهانی سن شروع مصرف ۱۸ سال است، در ایران ۱۵ سال!
- حدود ۵ هزار مرگ سالانه به دلیل مصرف مواد گزارش می‌شود.
- تریاک، شیشه و گل سه ماده پرمصرف در ایران هستند.
- مواد روانگردان مانند کمیکال از نظر روانی بسیار آسیب‌زننده‌ترند.
نتیجه گیری
رشد فزاینده مصرف مواد روانگردان به‌ویژه در میان نوجوانان، یک بحران خاموش ولی جدی است. اگر چاره‌اندیشی فوری صورت نگیرد، تبعات آن می‌تواند نسل آینده کشور را تحت تاثیر قرار دهد. مقابله با این معضل، نیازمند همکاری خانواده‌ها، سیستم آموزشی، رسانه‌ها و قانون‌گذاران است.
Very good https://is.gd/N1ikS2
Good https://is.gd/N1ikS2
Awesome https://is.gd/N1ikS2