آیا شکستن قولنج باعث بروز آرتروز می‌ شود؟ بررسی خطرات و حقیقت علمی

شکستن قولنج، عملی است که بسیاری از افراد به‌صورت عادت روزمره انجام می‌دهند. این حرکت می‌تواند در نواحی مختلف بدن مانند انگشتان دست، گردن یا کمر انجام شود و اغلب با صدای خاصی که به آن “تق‌تق” می‌گویند، همراه است. برای بسیاری از افراد، این حرکت احساس رضایت و آرامش موقتی به همراه دارد. اما آیا این عمل بی‌ضرر است یا ممکن است به مفاصل آسیب بزند و باعث بروز مشکلات جدی شود؟

در واقع، مفاصل بدن ما مایعی به نام مایع سینوویال دارند که به‌عنوان روان‌کننده عمل کرده و از اصطکاک بین استخوان‌ها جلوگیری می‌کند. این مایع شامل گازهایی مانند نیتروژن و دی‌اکسید کربن است. زمانی که مفصل کشیده یا فشرده می‌شود، فشار درون مفصل کاهش یافته و حباب‌های گازی در مایع سینوویال می‌ترکند. این فرآیند باعث تولید صدای خاصی مشابه ترکیدن می‌شود.

تحقیقات پیشرفته، مانند مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ در مجله PLOS ONE منتشر شد، نشان می‌دهند که این صدای “تق‌تق” ناشی از فروپاشی جزئی حباب‌های گازی در مایع سینوویال است و معمولاً بدون درد انجام می‌شود و به‌طور کلی به ساختار مفصل آسیبی نمی‌رساند. اما سوال اصلی اینجاست که آیا تکرار مداوم این عمل ممکن است به مشکلات جدی مانند آرتروز منجر شود؟

آیا شکستن قولنج باعث آرتروز می‌ شود؟

یکی از باورهای غلط رایج این است که شکستن قولنج انگشتان دست می‌تواند موجب آرتروز شود. اما آیا این ادعا پایه علمی دارد؟ نتایج تحقیقات مختلف، از جمله مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ در Journal of the American Board of Family Medicine منتشر شد، نشان می‌دهند که هیچ رابطه‌ای بین شکستن قولنج انگشتان و بروز آرتروز وجود ندارد.

در یکی از آزمایش‌های جالب، دکتر دونالد آنگر، پزشک آمریکایی، به مدت ۶۰ سال به‌صورت روزانه قولنج انگشتان یک دست خود را می‌شکست و دست دیگر را بدون انجام این کار به‌عنوان گروه کنترل نگه داشت. نتایج این آزمایش که در سال ۱۹۹۸ منتشر شد، نشان داد که هیچ تفاوت قابل‌توجهی در سلامت مفاصل یا بروز آرتروز بین دو دست وجود ندارد. این یافته‌ها در مطالعات بعدی نیز تأیید شدند.

خطرات احتمالی – چه زمانی باید نگران باشیم؟

اگرچه شکستن قولنج برای افرادی که از سلامت مفاصل برخوردار هستند، معمولاً بی‌خطر است، اما در برخی شرایط خاص می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود. اگر این حرکت با درد، تورم، یا محدودیت حرکتی همراه باشد، ممکن است نشانه‌ای از مشکلات مفصلی مانند التهاب، آسیب به رباط‌ها، یا بیماری‌های دیگری مانند نقرس باشد. در این موارد، مشورت با پزشک ضروری است.

شکستن قولنج در نواحی حساس‌تر مانند گردن یا کمر، به‌ویژه اگر با فشار زیاد یا به‌صورت ناگهانی انجام شود، می‌تواند خطرناک‌تر باشد. مقاله‌ای که در Spine Journal منتشر شده، هشدار می‌دهد که حرکات ناگهانی گردن می‌توانند به عروق خونی یا اعصاب آسیب برسانند و در موارد نادر حتی منجر به سکته مغزی شوند. همچنین، انجام مکرر این عمل می‌تواند باعث هایپرموبیلیتی (بیش‌تحرکی مفصلی) شود که در نتیجه پایداری مفاصل را کاهش می‌دهد.

گروه‌ های در معرض خطر – چه کسانی باید احتیاط کنند؟

افرادی که به بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت روماتوئید یا پوکی استخوان مبتلا هستند باید از شکستن قولنج خودداری کنند. فشار اضافی که در حین شکستن قولنج به مفاصل وارد می‌شود، می‌تواند التهاب مفاصل آسیب‌دیده را تشدید کند. همچنین، افراد سالمند و کسانی که ضعف عضلانی دارند، باید بیشتر مراقب باشند زیرا مفاصل آن‌ها قادر به تحمل فشارهای ناگهانی ناشی از این حرکت نیستند.

چگونه عادت شکستن قولنج را ترک کنیم؟

اگر شکستن قولنج به یک عادت تبدیل شده است، می‌توان با استفاده از روش‌های جایگزین، تنش عضلانی را کاهش داد:

• ورزش‌های کششی: انجام حرکات کششی ملایم می‌تواند گرفتگی‌های عضلانی را کاهش دهد و به راحتی مفاصل کمک کند.
• تقویت عضلات: ورزش‌های مقاومتی مانند تمرین با وزنه‌های سبک می‌توانند به استحکام و پایداری مفاصل کمک کنند.
• مدیریت استرس: گاهی اوقات شکستن قولنج به‌عنوان واکنشی به استرس انجام می‌شود. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند یوگا یا مدیتیشن می‌تواند یک جایگزین مناسب برای شکستن قولنج باشد.

نتیجه گیری

شکستن قولنج در اکثر مواقع برای افراد سالم بی‌خطر است و هیچ ارتباط مستقیمی با بیماری‌هایی مانند آرتروز ندارد. با این حال، انجام مکرر و نادرست آن، به‌ویژه در نواحی حساس مانند گردن و کمر، می‌تواند مشکلات جدی به همراه داشته باشد. اگر شکستن قولنج با علائم غیرعادی مانند درد یا تورم همراه است، بهتر است برای مشورت با پزشک اقدام کنید. به‌جای تکیه بر شکستن قولنج برای تسکین، می‌توانید از روش‌های ایمن‌تر مانند ورزش‌های کششی و فیزیوتراپی استفاده کنید تا به سلامت مفاصل خود آسیب نرسانید.